Đi thăm làng gốm xứ Vĩnh Long

Dòng sông Mêkông là trầm tích phù sa, chảy ra hạ lưu với hai nhánh sông Sông Tiền, sông Hậu, hàng năm có hàng triệu mét khối trầm tích. Không những bù đắp cho những cánh đồng lúa rộng lớn, những vườn hoa quả ngon, phù sa đỏ để kết hợp với Vĩnh Long cũng góp phần tạo ra các mỏ có giá trị.

May mắn thay,nhờ vào món quà tự nhiên này của thiên nhiên, người dân Vĩnh Long đã biến nó thành làng gốm và gạch. Từ cầu Mỹ Thuận, nơi con sông Tiền chảy ra sông Cổ Chiên đến sông Măng Thít, hàng ngàn cơ sở sản xuất lò gạch gốm dọc theo sông khiến du khách đến nghĩ đến "Vương quốc Đỏ".

So với nghề sản xuất gốm, nghề gạch ngói hiện có ở Vĩnh Long từ rất sớm. Làng gạch kéo dài 30 km ở thành phố Vĩnh Long, huyện Long Hồ và huyện Măng Thít. Trong đó Nhơn Phú và xã Mỹ An, huyện Mang Thít, các cơ sở sản xuất gạch tập trung nhất. Khi ngành công nghiệp gạch truyền thống đang phát triển, có hai hoặc ba lỗ lò trong mỗi nhà. Vào mùa nóng, các cột của bầu trời khói trắng, mang đủ sống cho người Măng Thít.

Khởi đầu Làng gạch Vĩnh Long

Nghề làm gạch, ngói có mặt ở Vĩnh Long từ rất sớm, trải dài gần 30 km thuộc huyện Long Hồ và Mang Thít. Lúc bấy giờ nghề còn thịnh, mỗi nhà có đến hai ba miệng lò. Đến mùa nung các cột khói trắng ngút trời, tạo ra vô vàn sản phẩm tỏa đi khắp nơi, mang đến cuộc sống no đủ cho người dân nơi đây.

Thời này, Vĩnh Long tự hào về một tài nguyên đất sét đặt biệt mà không vùng nào có, hình thành nên làng nghề gạch lớn nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long. Người dân nơi đây sinh ra đã gắn bó với nghề, qua bao thế hệ họ đã đúc kết thành kỹ thuật nung điêu luyện chỉ bằng lò gạch, nhiên liệu là trấu, và một số sản vật quen thuộc với vùng lúa nước.

 

Ảnh 1. Đến đây bạn sẽ ngạc nhiên với sự tỉ mỉ của những người thợ tài hoa làm nên những ngôi nhà gốm bắt mắt

Tuy nhiên, qua thời gian, khi các kỹ thuật và hệ thống lò công nghệ cao được đầu tư thì các lò gạch truyền thống ở Vĩnh Long dần đi vào quên lãng. Mặc dù dọc kênh Thầy Cai ở Mang Thít hiện vẫn còn hàng trăm lò gạch nằm san sát nhau nhưng hầu như đã rêu phong, bám bụi. Nhìn từ trên cao những lò nung gạch đỏ cao vút ngày nào, nay phủ màu thời gian trông như một ngôi làng cổ tích.

Làng gốm Vĩnh Long tiếp bước

Tuy hình thành muộn, chỉ ngoài 20 năm, nhưng Làng gốm Vĩnh Long đã tiếp bước thành công làng gạch xưa kia, để tạo nên danh tiếng nhờ những đặc trưng riêng, đó là dòng gốm đỏ không men. Gốm Vĩnh Long có màu đỏ tự nhiên, sau khi nung ửng còn có lớp phấn trắng phơn phớt bên ngoài độc đáo. Gốm chắc, bền, màu sắc bắt mắt, dần được thị trường nội địa ưa chuộng, và thu hút sự quan tâm của cả thị trường quốc tế, mở đường cho xuất khẩu.

Ngày nay, Làng gốm Vĩnh Long đang trở nên sôi động với hàng chục ngàn lao động, và trở thành một trong những dòng sản phẩm mũi nhọn của tỉnh. Du khách đến thăm làng gốm, xa xa đã thấy những làn khói bốc lên. Dọc tỉnh lộ, xe tải đủ loại nằm chờ hàng, công nhân thì tất bật khuân vác. Trong xưởng, thợ in, xu, chà cần mẫn làm việc. Vài nghệ nhân ngồi đăm chiêu “vọc đất”, tìm ý tưởng cho mẫu gốm mới: một nét phá cách, một tác phẩm trừu tượng, hay một thôn nữ miệt sông nước trong trẻo và thánh thiện...

Ngoài ra, Làng gốm Vĩnh Long còn có công trình kiến trúc đặc sắc gần như có một không hai ở Việt Nam, đó là nhà gốm. Toàn bộ ngôi nhà, từ mái, hàng rào, những bức phù điêu, tường, cho đến cả những vật dụng bên trong như bàn ghế, đi-văng… đều làm hoàn toàn bằng gốm. Từng cấu kiện được nung riêng, chuyển đổi màu để nhấn mạnh nét đậm, nhạt theo ý muốn, sau đó mới lắp ráp lại khi xây dựng. Nhờ vậy, nhà gốm tưởng như dễ vỡ nhưng lại vững chắc và sắc màu hòa quyện. Đến đây bạn sẽ được chiêm ngưỡng sự tài hoa, công phu, tỉ mỉ của những người thợ gốm.

Khi đến với nơi này, bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy những bàn tay tài hoa và đầu tư tỉ mỉ của người thợ gốm. Toàn bộ ngôi nhà, từ mái nhà, hàng rào, bức tường, đến các đồ nội thất như đồ nội thất, ghế sofa ... đều được làm bằng gốm sứ. Mỗi thành phần được bắn một cách riêng biệt, chuyển đổi màu sắc để nhấn mạnh bóng tối, nhẹ nhàng như bạn muốn, sau đó lắp ráp lại khi xây dựng. Nhờ đó, ngôi nhà gốm rắn chắc với các màu sắc pha trộn nhìn trông rất bắt mắt và dân dã.